De zogenaamde Millenniumdoelen kunnen heel goed gezien worden als moderne werken van barmhartigheid. In 2000 zijn de regeringsleiders van 189 landen, waaronder Nederland, met een historische verklaring gekomen. Verenigd in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties hebben ze afgesproken om vóór 2015 de belangrijkste wereldproblemen aan te pakken. Kerkelijke ontwikkelingsorganisaties hebben zich daar achtergeschaard, met hulp en steun van de kerk en het Vaticaan. Deze afspraken worden de millenniumdoelen genoemd.


De werken van barmhartigheid

De Werken van Barmhartigheid - ook wel 'liefdewerken' genoemd - behoren tot de oudste tradities van de kerk. Ze zijn gebaseerd op de beschrijving van het laatste oordeel door Matteüs (Mt 25, 35-40). Paus Innocentius III voegde er in 1207 een zevende aan toe: de doden begraven. Door de pestepidemieën in de Middeleeuwen kreeg dit moeilijke en gevaarlijke zevende werk zelfs een bijzondere waarde.

Barmhartigheid in de 21ste eeuw

De Werken van Barmhartigheid zijn nog steeds een opdracht voor christenen. Wat paus Innocentius in de Middeleeuwen deed moet ook nu weer gebeuren. In de huidige 21ste eeuw moeten christenen misschien werken van barmhartigheid vertalen naar en doen in mondiale structuren. We leven immers in een geglobaliseerde wereld. De huidige paus Johannes Paulus II en de kerk roepen daar in ieder geval geregeld toe op.
Honger heeft vandaag vooral te maken met een wereldwijd voedselprobleem en internationaal ongelijke landbouwverhoudingen. En dorst met vervuiling en commercialisering van drinkwater. Naakten kleden heeft misschien niet meer direct te maken met het kleden van mensen die geen kleren hebben, maar met het her-kleden van mensen die geen 'schone kleren' hebben ('vuile kleren' worden gemaakt door o.a. kinderarbeid). En hoe actueel is het herbergen van vreemdelingen niet met de vluchtelingen, migratiestromen en asielzoekers van nu. Gevangenen bezoeken zou ook opgevat kunnen worden als het opzoeken van mensen die gevangen zijn geraakt in allerlei systemen, variërend van politiek-economische tot oorlogszuchtige, religieuze, racistische of welke dan ook.
En hoe actueel is het zorgen voor zieken niet in een wereld waarin jaarlijks veertig miljoen mensen sterven aan ziekten die best uit de wereld zouden kunnen worden geholpen? Malaria tbc, kindersterfte of sterfte van moeders. En net als 'doden begraven' vanuit een gruwelijke pestepidemie een latere toevoeging is aan de zes eerder geformuleerde werken van barmhartigheid, kan dat misschien ook gelden voor aids. Waarom zou deze wereldwijde epidemie waaraan jaarlijks miljoenen mensen sterven en die jaarlijks honderdduizenden tot wezen maakt niet een apart geformuleerd werk van barmhartigheid voor de 21ste eeuw kunnen zijn?

Millenniumdoelen

  • 1. Het aantal mensen dat moet rondkomen van minder dan 1 dollar per dag en het aantal mensen dat honger lijdt moet in 2015 in vergelijking met 1990 gehalveerd zijn.
  • 2. In 2015 gaan alle jongens en meisjes naar de basisschool en maken die af.
  • 3. De ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in het onderwijs moet in 2015 zijn weggewerkt.
  • 4. Uitgaande van 1990 moet in 2015 de kindersterfte onder vijf jaar met tweederde zijn teruggebracht.
  • 5. In 2015 is het sterftecijfer van moeders met driekwart verlaagd t.o.v. 1990.
  • 6. Voor 2015 is er een halt toegeroepen aan de verspreiding van hiv/aids, malaria en tbc.
  • 7. In 2015 is elk nationaal beleid duurzaam en is het aantal mensen dat veilig drinkwater heeft verdubbeld. Vóór 2020 moeten de leefomstandigheden van ten minste 100 miljoen mensen in krottenwijken verbeterd zijn.
  • 8. Rijke landen moeten onder meer handelsbelemmeringen voor arme landen opheffen, hun schuldenpositie verlichten, hen toegang verschaffen tot betaalbare medicijnen en meer financiële hulp ter beschikking stellen.

Andere manieren

Maar er zijn natuurlijk ook nog andere manieren om vanuit geloof in de samenleving actief te zijn. Zo'n manier is het profetische spreken. Kerk en christenen ontmaskeren valse goden als de Mammon, in het neoliberalisme gepresenteerd als absoluut en ongrijpbaar met dogma's als vrije markt en ongebreidelde consumptie. Ze vragen om solidariteit met hen die uitgesloten worden; ze vragen om een solidariteit die het nihilisme van de samenleving tegengaat; ze vragen om een solidariteit die de waardigheid van elke menselijke persoon bevestigt.
En er is nog een manier om vanuit het geloof mensen aan te spreken: de verhalende manier. Het is het aan elkaar vertellen hoe we telkens opnieuw geraakt worden en hoe we daar concreet mee om gaan. Het zijn de verhalen vanuit een spiritualiteit van hoop en volhardende trouw over de verwachting van Gods Koninkrijk. De verhalen over waar je de moed en het doorzettingsvermogen vandaan haalt. De verhalen over wat je motiveert en op de been houdt. De verhalen over wat je drijft en waarom je je inzet. Verhalen in het groot, verhalen in het klein. Verhalen wereldwijd. Daarin wordt verbondenheid gecreëerd vanuit kleinschalige initiatieven naar wereldwijde verbanden.