De hongerdoek van 2002 is geschilderd door de Afrikaanse kunstenaar EL Loko. Die EL zijn ook de voorletters van zijn voornamen, een Afrikaanse, Eddoh, en een christelijke, Lucien. Die twee horen bij Loko bij elkaar. En dat blijkt ook uit het hongerdoek dat hij vervaardigde. Loko behoort tot het Ewe-volk, dat het grensgebied van Togo en Ghana bewoont, maar werkt al vele jaren in Duitsland.
Vrede en menselijkheid, oorlog en geweld, dat zijn de thema's die EL Loko in zijn doek verwerkt. Het is een stil, bijna meditatief doek. Een doek dat je langzaam op je moet laten inwerken en dat pas dan tot leven komt. Wereldgezichten heet het in het Nederlands; de Duitsers hebben het 'Augen-blicke' genoemd, een woordspeling die misschien ook met enige uitleg in het Nederlandse 'ogen-blikken' is te maken.
Ogen kijken je aan. 36 paar ogen, 36 blikken, 36 gezichten, verdeeld over drie panelen. Ze zijn getekend en geschilderd als traditionele Afrikaanse maskers, maar ze zijn tegelijk ook meer dan dat. Het zijn allemaal verschillende gezichten met individuele trekken, met ogen die je recht aankijken. Sommigen zijn spiegels van blijdschap, anderen hebben een droevige blik. Blijdschap en leed, oorlog en vrede. Ze liggen vaak dichtbij elkaar. In Afrika al helemaal.
De gezichten bieden voor de goede kijker nog veel meer. Ze zijn, zoals de traditionele Afrikaanse maskers, beschilderd met symbolen. Er zijn er met de universele drietand van het geweld of getekend (ook in de twee betekenissen van dit woord) met de krassen en littekens van oorlog en geweld. Sommige gezichten dragen de christelijke kroon van vrede en wijsheid, de vredesduif, of zijn versierd met bloemen en bladen. Andere zijn getatoeëerd met Afrikaanse mythologische symbolen voor de mens, de eeuwigheid, de natuur en de wereld. Geen gezicht is hetzelfde. Ze worden bijeengehouden door een kruis. Christelijk teken van lijden, maar ook van hoop en verlossing, van machteloosheid, maar ook van vrijheid en vrede. Is het zwarte gezicht erop dat van de Christus?
Loko noemt de 36 gezichten ook de gezichten van de wereld: wereldgezichten. Ons eigen gezicht maar ook de gezichten van onze multiculturele, veelkleurige wereld, die je aankijken als in een spiegel. Gezichten in een wereld, waarin mensen van allerlei pluimage, van allerlei groepen en volken, in vrede moeten kunnen leven. Loko zegt er zelf over: 'Geen mens in deze wereld is gelijk aan een ander. Het is fascinerend dat er tussen de zes miljard mensen geen gezicht bestaat dat een exacte kopie is van een ander. Wat een rijkdom! Wanneer ik naar mijn doek kijk, lijkt ook daar geen gezicht op een ander. Ik wil met mijn wereldgezichten aandacht voor dit fenomeen vragen. Onze wereld is zo haastig en we gaan zo vlug aan elkaar voorbij, dat we de verschillende gezichten normaal niet waarnemen. Daarom laat ik deze gezichten als in een spiegel, als door een venster naar de wereld en naar de mensen kijken.'
Naast het symbool van de vredesduif heeft de kunstenaar de slang en de boom van kennis geschilderd. Want de vrede, het paradijs wordt helaas nog steeds door het kwaad in de wereld bedreigd. Wij, die gezichten, hebben een taak.
Meer informatie:
-Brochure bij hongerdoek 'Wereldgezichten'. Korte beschrijving van en gedachten bij het doek. Vastenatie, Den Haag 2002.
- In het bezinnend werkboek van Vastenaktie in 2002 is hoofdstuk 2 aan het hongerdoek gewijd.
- 'Wereldgezichten' heet ook het katern dat Omkeer, het tijdschrift voor ZWO-vrijwilligers van Kerkinactie in 2002 uitbracht.