· Thema liturgie: Tafel van gemeenschap.
· Een bezinningsbijeenkomst over armoede en rijkdom en de verlangde gemeenschappelijke markt.
· Zeven gebeden uit even zovele landen gekoppeld aan zeven uitspraken van Jezus. Met suggesties voor liederen en een (communie)viering.
Inleiding
Hier volgt een bezinningsbijeenkomst over rijke en arme landen. Een tafel van overvloed of juist niet. In het eerste deel zien we hoe die overvloed met name door de arme landen van het Zuiden wordt aangedragen. Toch mogen zij zelf niet aanzitten en mee eten. Zoals de arme Lazarus in de parabel, moeten zij hongerig voor de poort van de rijke vertoeven. In het tweede deel wordt duidelijk hoe Jezus' opvattingen over tafelgemeen schap heel anders zijn: aan de tafel van Gods Koninkrijk mag geen onderscheid bestaan tussen rijk en arm, tafelgasten en bedienend personeel. In het derde deel wordt uitdrukking gegeven aan het feit dat in christe nen dezelfde gezindheid moet leven als in Jezus. De aanwezigen worden uitge nodigd om iets van die gezindheid onder woorden te brengen. Daarna kan in het vierde deel tenslotte met recht worden gegeten van de gemeenschappe lijke tafel, die nu een symbool is van eenheid.
Opening door de voorganger:
Wij zitten hier rondom een gemeenschappelijke tafel. Een wel voorziene dis. De rijkdom van de hele wereld wordt er op uitge stald. Het zijn vooral de volke ren uit het Zuiden die bijdragen aan deze overvloed. Toch mogen zij zelf niet aanzitten en mee eten. Zoals de arme Lazarus, moeten zij hongerig buiten de poorten van de rijke blijven.
ZEVEN GEBEDEN
1. Gebed uit Azië
Gewonde Christus,
wiens lichaam op het kruis
de muren brak die mensen scheidt.
Help ons de machten ontmaskeren die muren bouwen.
Help ons de ontwikkelingsplannen ontmaskeren
die mensen in ketens houden.
Help ons de machtsblokken ontmaskeren
die slechts hun eigen belangen nastreven.
Help ons de structuren ontmaskeren
die de heerschappij in stand houden
van enkelen boven velen.
Help ons de politiek ontmaskeren
die uit is op een onrechtvaardige verdeling
van kennis, macht en beloning.
(Aziatische Raad van Kerken)
(Textiel, een Aziatisch exportartikel, wordt aangedragen en als kleed over de tafel in het midden gelegd. Er kan een lied worden gezongen, bijvoorbeeld: het lied van het brood, GvL 457.
2. Gebed uit Chili
Vandaag verhef ik mijn stem tot U, Heer.
Vandaag hef ik mijn handen naar U op,
die ruw zijn van het harde werken.
De machtigen van deze aarde belagen ons,
met hun hebzucht hebben ze ons in hun greep.
Zie naar ons om, Heer!
Zelfs ons loon onthouden ze ons.
Maar U, Heer, hebt ons laten zien,
dat ook wij waarde hebben.
Als arbeider bent U tot ons gekomen.
In Jezus die in Nazaret heeft gewerkt,
die als werker voor gerechtigheid en vrede
aan het kruis genageld werd.
Heer, dat geeft ons moed en hoop.
Dat geeft ons de kracht verder te gaan
op de weg van de vrede.
We vertellen dat onze kinderen
en vieren Uw gerechtigheid.
(Esteban Gumucio)
(Uit Chili wordt een grote mand groenten en fruit aangedragen en op tafel gezet)
3. Gebed uit Ghana
O God,bescherm de volkeren tegen hun leiders.
Maak ze bescheiden,open hun ogen,
opdat ze zullen zien
dat materiële vooruitgang niet gelijkstaat
met geestelijke vooruitgang.
Open de ogen van de leiders
opdat ze zullen waarderen
de muziek van de drums
en de poëzie van de moeders.
(Okot p'Bitek)
(Uit Ghana wordt een schaal met cacao en/of chocola op tafel gezet)
4. Gebed uit Sri Lanka
Wat hebt u te zeggen, God?
Wat bent U met ons van plan?
Tienmaal tien jaren van ons leven zwoegden we op theeplantages
en smeekten we om gerechtigheid.
Maar al ons geploeter was vergeefs.
Wat zegt U daarop, God?
Zeg ons: wat hebt U ons te bieden?
Als import werden we naar deze kust gebracht,
als waardeloos nu weer teruggestuurd.
Het was ons zweet dat rijkdom bracht.
kampen zitten wij nu, rechteloos.
Wat zegt U daarop, God?
Zeg ons: wie is Uw volk?
Een nieuw leven beloofden ze, om ons te lokken,
maar wat we zagen waren graven.
Al onze hoop is heen, ons spaargeld op.
Wij zijn ten einde raad.
Wat zegt U daarop, God?
Wat bent U met ons van plan?
(P.Mookan)
(Vanuit Sri Lanka kan een schaal thee(bladeren) of een kan thee(drank) op tafel worden gezet)
5. Gebed uit Brazilië
Vader,
bidden voor de rijken?
Vanwaar dat raar idee?
Was Jezus, jouw zoon en onze broeder
niet keihard tegen rijken?
Menselijkerwijs gesproken
zijn ze onverbeterlijk en hopeloos.
Maar Jezus voegde eraan toe,
dat niets onmogelijk is voor U,
wat mensen ook mogen denken.
Help allen die zich verrijken.
Overtuig hen,
dat de beste erfenis voor hun kinderen
een levend voorbeeld van rechtvaardigheid is,
een open hart en een open hand.
Maak dat ze inzien,
dat geld verdienen dienen is.
(Dom Helder Camara)
(Vanuit Brazilië wordt een schaal met koffiebonen of een pak koffie op tafel gezet)
6. Gebed uit Afrika
Heer, de volken van de vrije wereld,
wij klagen hen hier aan.
Wij roepen het in alle landen,
maar niemand heeft er oren naar.
Ze hebben belangrijker zaken aan hun hoofd,
de volken van de vrije wereld.
Ze vliegen naar de maan,
ze hunkeren naar de sterren.
Help ons! schreeuwen wij,
help ons in onze nood!
De rijke wereld heeft geen oren
naar ons klagen.
De volken van het Westen
hebben belangrijker zaken aan hun hoofd.
Schud hen wakker, Heer,
dat zij ons horenen helpen in onze nood.
(Anoniem)
(Vanuit Afrika wordt een mand met bananen, mango's en andere tropi sche vruchten op de tafel gezet)
7. Gebed van vluchtelingen
Verloren in de stormen
op de open zeeën
drijft onze kleine boot.
Wij zoeken naar land
in dagen en nachten zonder eind.
Wij zijn als het schuim op de oceaan.
Wij zijn als stof dat zweeft in de ruimte.
Onze noodkreet verwaait in het huilen van de wind.
Zonder voedsel, zonder water,
liggen onze kinderen daar,
uitgeput en mager
totdat ze nooit meer huilen.
Wij zien uit naar land,
maar worden teruggestuurd van elke kust.
Onze noodsignalen zijn vergeefs,
veel schepen varen door.
Hoeveel bootjes zijn er al vergaan?
Hoeveel gezinnen al begraven in de golven?
Heer Jezus, luistert U naar ons gebed?
Heer Boeddha, hoort U onze noodkreet?
Medemensen, horen jullie onze stem
vanuit de afgrond van de dood?
Vaste oever,wat verlangen wij naar jou.
(Anoniem)
(Vanuit Azië wordt een schaal met rijst op de tafel gezet)
Voorganger
Een gemeenschappelijke tafel betekent niet automatisch een tafel van gemeen schap. Integendeel: soms wordt er zelfs een tweedeling door veroorzaakt. Tussen degenen die aan tafel mogen zitten en anderen die bedienen. Tussen Noord en Zuid in de wereld. Tussen rijk en arm in eigen land. Jezus' visie was een totaal andere.
ZEVEN UITSPRAKEN VAN JEZUS
1. Er staat geschreven: 'Niet van brood alleen leeft de mens, maar van alles wat uit de mond van God voortkomt.' (Matteüs 4,4)
(De bijbel wordt op de tafel gelegd. Ook hier kunnen de navolgende teksten worden afgewisseld met een evangelie-acclamatie, refrein of lied.)
2. Kijkt naar de leliën in het veld: hoe ze groeien. Ze werken niet en ze spinnen niet. Toch zeg Ik u: Zelfs Salomo in al zijn pracht was niet gekleed als een van hen. Als God nu het veldgewas dat er vandaag nog staat en morgen in de oven wordt geworpen, zo kleedt, hoeveel te meer dan u, kleingelovigen?(Matteüs 6,28-30)
(Bloemen worden op de tafel gezet)
3. Gij zijt het licht der wereld. Een stad kan niet verborgen blijven als ze boven op een berg ligt. Zo moet ook uw licht stralen voor het oog van de mensen, opdat zij uw goede werken zien en uw Vader verheerlijken die in de hemel is. (Matteüs 5,14.16)
(Een brandende kaars wordt op de tafel gezet)
4. Toen ze in Jeruzalem kwamen, ging Hij naar de tempel en begon de kopers en verkopers het tempelplein af te jagen. En Hij gaf hun als verklaring: 'Staat er niet geschreven: Mijn huis zal een huis van gebed worden genoemd voor alle volkeren? Maar gij hebt er een rovershol van gemaakt.' (Marcus 11,15.17)
(Een schaal met brandende wierook wordt op tafel gezet)
5. Werkt niet voor het voedsel dat vergaat, maar voor het voedsel dat blijft om eeuwig te leven en dat de Mensenzoon u zal geven. Op Hem immers heeft de Vader, God zelf, zijn zegel gedrukt. (Johannes 6,27)
(Brood wordt op de tafel gezet)
6. De koningen van de volkeren oefenen heerschappij over hen uit en hun macht hebbers laten zich weldoeners noemen. Zo moet gij niet doen, maar wie onder u de voornaamste is, moet als de jongste wezen, en wie bevelen geeft als iemand die dient. Wie immers is de grootste: wie aan tafel zit of wie be dient? Toch wie aan tafel zit! welnu, Ik ben onder u als degene die bedient. (Lucas 22,25-27)
(Wijn wordt op de tafel gezet)
7. Dit is mijn gebod, dat gij elkander lief hebt, zoals Ik u heb liefgehad. Geen groter liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden. (Johannes 15,12-13)
(Kruisbeeld wordt op de tafel gezet)
Voorganger:
We hebben geluisterd naar een aantal wensen van Jezus. Wat zijn echter onze eigen wensen, plannen, voornemens, met het oog op een groeiende gemeenschap in Nederland, in Europa, in de wereld? Wie dat wil, kan die nu voor zichzelf opschrijven.
De beschreven papieren worden opgehaald en voorgelezen. Tenslotte worden ze op de tafel gelegd. Daarbij kan het volgende lied worden gezongen:
Lied
Wie breekt er ooit de muur af
die mensen van elkander scheidt,
die hen vervreemdt, beangstigt
en opsluit in hun eenzaamheid?
Wie waagt die wint,
die vraagt die vindt:
maar wie begint?
Wie breekt er ooit van binnen
als mensen maar verloren gaan
en oorlog hen vernietigt:
wat hebben zij voor kwaad gedaan?
Wie spreekt er ooit de woorden
waardoor de harten opengaan
en wij elkander vinden,
als nieuwe mensen verdergaan?
Wie zoekt er ooit naar vrede
die eigen welvaart tegenstaat
maar het geluk van allen
vergroot en tot een weldaad maakt?
Wie zal er ooit geloven
dat hij de vrede vinden kan
die heel zijn leven prijsgeeft
voor het geluk van alleman?
(tekst: Henk Jongerius; muziek: Ton van Erp.
Uit: Bijbels Liedboek, uitgave KBS, 1971)
Desgewenst kan nu de eucharis tie worden gevierd. Of een andere viering plaatsvinden. Hieronder een voorbeeld van een agapè.
Lied
Brood op tafel: 'n hand gevuld
met wat in het leven geen uitstel duldt:
eten en drinken, iedere dag,
gewoon wat een mens niet ontbreken mag.
Beker met wijn, 'n vreugdedrank
voor armen en kleinen, voor zwart en blank:
broederschap drinken met iedereen
want wie houdt het uit moederziel alleen?
Woorden horen, 'n man die sprak
en zich in zijn leven tot voedsel brak:
kom om te eten, drink van de wijn,
laat dit een bewijs van mijn liefde zijn.
tekst: Henk Jongerius, muziek: English Hymnal.
Uit: Bijbels Liedboek, uitgave KBS, 1971)
Andere mogelijke liederen:
"Het brood in de aarde gevonden", GvL 457.)
"Zolang er mensen zijn op aarde", GvL 567.).
Gebed
Wij geloven dat alle mensen kinderen van God zijn
en daarom waarde en waardigheid hebben.
Allen zijn welkom om te delen in dit liefdesmaal.
De menselijke scheidingen van ras en geslacht,
van seksuele geaardheid, klasse of geloof
gelden hier niet.
Terwijl wij ons gereed maken om het voorbeeld van Jezus te volgen,
willen wij ons geloof bevestigen:
Zusters en broeders, laten wij onszelf opnieuw opdragen zo te leven,
dat gerechtigheid zal stromen als water,
dat vrede werkelijkheid zal worden,
dat de waardigheid van ieder mens zichtbaar wordt.
Laten wij een verbond sluiten met elkaar
om te proberen een nieuw begin te maken.
Laten wij plechtig verklaren
dat wij in vrede willen leven
met allen die van goede wil zijn.
Wij willen vrede sluiten met alle mensen.
Wij verklaren dat onze veiligheid niet berust op bewapening.
Wij streven naar een rechtvaardige economische orde
waarin iedereen toegang heeft tot de overvloed van de aarde.
Wij streven naar gerechtigheid in menselijke relaties
gevoed door wereldwijde solidariteit.
Wij onderschrijven gerechtigheid voor allen.
Wij verkiezen strijd boven onverschilligheid.
Wij verkiezen vrienden te zijn van de aarde en van elkaar,
geen uitbuiters.
Wij verkiezen burgers te zijn en geen onderdanen.
Wij verkiezen vredestichters te zijn
maar geen bewaarders van de lieve vrede.
Wij kiezen voor leven voor de hele schepping.
Wij voegen ons bij zusters en broeders in de hele wereld.
Wij voegen ons aaneen tot gemeenschappen van verzet
tegen de dreiging van honger, onrecht en vernietiging.
Wij verenigen ons om de krachten van de dood te weerstaan.
Vandaag worden wij voor de keus gesteld:
het leven of de dood.Wij kiezen voor het leven
opdat wij en onze kinderen mogen leven.
door Warren Talbot e.a. (Australië)
Uit: 'In zusterschap. Teksten van vrouwen wereldwijd verzameld',
red.: H. Hooyman, G. Luypers-de Man,
uitgave: Protestantse Stichting tot bevordering van het bibliotheekwezen en de lectuurvoorlichting in Neder land, 1989.
De teksten in het gedeelte "Zeven gebeden" zijn alle genomen uit Wereld wijd Brevier, deel 1 en 2.
uitgave: BijEEN, 's-Hertogenbosch, 1983 en 1986.